İlaç Takip Sistemi (ITS)

İlaç Takip Sistemi, ilaç güvenliğini sağlamak ve ilaç kaçakçılığını önlemek amacı ile yapılmış, bu bağlamda ilaçların üretiminden/ithalatından başlayarak son kullanıcıya ulaşmasına kadar geçen süreci takip eden sistemdir..

İlaç Takip Sistemi (İTS), tüm dünyada uygulanan Takip ve İzleme sisteminin ilaç sektörüne uyarlanmış şekli

Bu sistemle birlikte ürünlerin tedarik ve dağıtım süreçlerinde bulunduğu konumu belirlemek mümkün olmaktadır. Elektronik ürün kodu teknolojisi sayesinde, ürünlerin yani ilaçların, üretim veya ithalatından itibaren tedarik zincirinde gerçekleştirdiği her hareketi izlemek mümkündür. Buna göre her bir ilaç kutusunun üzerine basılan karekodlar sayesinde ürünün giriş ve çıkışı raporlanarak, ürünün son görüldüğü konum, zaman ve durum kaydedilir ve gerçek zamanlı bir veri tabanında saklanır.

Tüm dünyada ilaçların ve tıbbi cihazların güvenlik amacıyla izlenmesini gerektiren birçok sorun meydana gelmektedir, bu nedenledir ki dünya çapındaki genel eğilim bu ürünlerin izlenebilir olması yönündedir.

Şu anda dünyanın birçok yerinde tıbbi ürünlerin izlenebilirliğinin sağlanması açısından çeşitli çalışmalar yürütülmektedir, diğer birçok ülke de bu çalışmaların sonucunu görmek ve en başarılı buldukları sistemi kendilerine adapte etmek için beklemektedir. T.C. Sağlık Bakanığı’nın bir ilke imza atarak hayata geçirdiği İlaç Takip Sistemi projesinin birçok ülke tarafından ilgiyle takip edildiği bir gerçektir. Ülkemizde başarıyla hizmet veren İlaç Takip Sistemi’ni uygulamak için söz konusu ülkelerden çok sayıda destek talebi gelmektedir.

Dünyanın her yerinde olduğu gibi, ülkemizde de sahte ilaçlara ve ilaçlar üzerinden yapılan yolsuzluğa karşı büyük bir tepki oluşmuştu.

Her gün yakalanan ilaç kutuları ve kaçak ilaç üretim yerleriyle ilgili haberler vatandaşların güvenini sarsmıştı. İlaçların bu güvensizlik ortamından kurtarılması ve eski güvenilir konumlarına getirilmesi adeta bir gereklilik halini almıştı. Bu nedenle T.C. Sağlık Bakanlığı, 2010 yılında İlaç Takip ve İzleme Sistemi’ni kurarak ülke çapında faaliyete geçirdi.

İlaçların geçtikleri her noktadan izlenmesi gerekmektedir. Buna ilaçların şeceresinin çıkarılması da diyebiliriz.

İlaçların şecerelerinin çıkarılması, gerek ilaç güvenilirliğinin sağlanması gerekse ilaç sahteciliğinin ana kaynaklarının ortaya çıkarılması açısından son derece önemlidir. Bu nedenle, ilaçların tüm aşamalarda hangi durumda oldukları sürekli kontrol edilmelidir, yani üretim yerleri, depolar ve lojistik araçların tümü izlenmelidir. Böylelikle sahte, kaçak ve her türlü yasadışı ilacın satışının önüne geçmek mümkün olmaktadır. Ayrıca ilaçların stok durumlarını izlemek mümkün olduğundan ilaçlar gerektiğinde üretici tarafından geri çağırılabilir veya kamu otoritesi tarafından piyasadan toplatılabilir.

İlaç Takip Sistemi’nin en önemli amacı “hasta güvenliği”nin sağlanmasıdır.

Hasta güvenliğini iyileştirmede önemli bir rola sahip olan sistemin topladığı verilerin incelenmesi sonucu hasta güvenliği ihlalleri tespit edilerek bu güvensiz ortamın tekrar oluşmaması için çalışmalar yapılarak engelleyici birçok faaliyet ile hastalara ilacın güvenli bir şekilde ulaşması sağlanırken hastaların da ilaca güveni korunmuş olacaktır.

Türkiye' de İlaç Takip Sistemi

Türkiye insan sağlığını merkeze alarak sahteciliği, dolandırıcılığı engellemek; ulusal çapta ilaç takibi için bir proje hazırladı. Türkiye’nin kullandığı İlaç Takip Sistemi (İTS), 2010 senesinde dünyada ilk olma özelliği ile faaliyete başladı. İlaç Takip Sistemi, tedarik zincirinin son halkası olan tüketiciye ilacın güvenli şekilde ulaşmasını sağlamayı amaç edinmiştir. İTS, 2D kod teknolojisinden yararlanarak ilaçların tedarik zincirinde geçmiş ve güncel durumlarının bilinmesini sağlar. Ürünün tedarik boyunca tüm hareketi, paydaşlar tarafından takip edilebilir.

İlaç Takip Sistemi, GS1 standartlarına tam uyumlu bir şekilde işlerliğini sürdürmektedir. Ürünlerin, ambalajlarına 2D kod uygulayarak izlenebilirliğini sağlayan sistem, sahtecilik ve vergi kaçırma suçlarını büyük ölçüde engellemiştir. Bu durum sayesinde büyük oranda tasarruf sağlanmıştır.